Seray Şahinler – Türk kültür tarihinin kıymetli sembollerinden biri motiflerdir. Giyimden objelere, kitaptan minyatüre kadar tarihi pek çok göstergenin içinde yer alır kültürümüze has motifler. Anadolu’dan Osmanlı sarayına kadar en hoş örnekleri barındırır. Dr. Zeynep Öztürk, motifleri hatırlatmak üzerine özel bir projeye imza attı ve 16. YY’da Osmanlı padişahlarının kaftanlarındaki bitkisel motifleri bugünün dokumacılık yorumuyla yine üretti. Nişantaşı’ndaki The Best Arka Gallery’de “Geçiş” standıyla sanatseverlerle buluşan işler hem tarihi estetiği hem malzemeyi hatırlatıyor.
– “Geçiş” standında Osmanlı’dan günümüze bir yorumlama görüyoruz. Bu miras nasıl yansıdı çalışmalarınıza?
16. YY Osmanlı padişah kaftanlarının üzerindeki dört bitki üzerinden; karanfil, nar, lale ve taç motiflerinden seçtiğim ve özel olarak dokuttuğum kumaşlar üzerinde çalıştım. Bu motifleri, doğal ipliklerle dokunan kumaşların üzerine yeniden doğal ipliklerle üç boyutlu görsel hâle getirdim. Bunlar Osmanlı kaftanlarında birebir kullanılan motiflerdir. Dikkat ederseniz kaftanlardaki motifler çok ağırdır, karışıktır. Zira ihtişamı gösterir. Ben de bu motifleri geri dönüştürülmüş, doğal boyalarla boyatılmış ipliklerle dokutarak, yeniden doğal ipliklerle günümüze uyarladım. Formunu deformasyona uğratarak çalıştım aslında.
– Padişah kaftanlarına ilginiz nasıl oluştu pekala?
Yüksek lisans çalışmam 16. ve 17. YY Osmanlı kaftanları üzerineydi. Sultanlar, padişahlar ve çocuk sultanların kıyafetleri üzerine araştırmalar yaptım. Doktora tezime de bunun üzerine devam etmek istedim. Tezimin konusu da bu kaftanların üzerinde kullanılan motiflerin incelenmesiydi. Bu incelemeyi 12 yıl sonra bugüne çevirdik ve aslında dedik ki bu kadar şatafatlı, gösterişli, motifli kaftanlar günümüze geldiğinde nasıl sadeleşir? Günümüzde, hele de sürdürülebilir ipliklerle kullanıldığında ne hâle gelir sorusunu yanıtlamak istedik. Bunların mühendislik tarafındaki testlerini de yapmış olduk. Buradakiler tezim dışında 2024 yılı boyunca yaptığım dokumalardır.
Her materyalden sanat olur
– Dokuma son yıllarda çağdaş sanatta çok sık kullanılıyor. Bu mevzuda ne düşünüyorsunuz?
Çok olumlu buluyorum. Her materyalden sanat olur, yalnızca düşünmek kâfi. Giyilebilir dokumada, konut dokumasında çok güzeliz lakin sanat olarak baktığımızda eksiklerimiz var. Hem motif olarak hem kumaş kalitesi olarak çok güçlü bir kökten geliyoruz. Bu alanda artık çalışan çok genç sanatkarlar var ve pahalara sahip çıkıyorlar. Gelecek hoş geliyor.
